بررسی روند ژنتیکی– فنوتیپی صفات تولیدمثلی در گاوهای شیری هلشتاین کم تولید، متوسط تولید و پرتولید

باروری بعنوان یک ویژگی اساسی در پرورش گاو شیری است که در زمان های مختلف مورد توجه قرار گرفته و در سال های اخیر از لحاظ اقتصادی پیشرفت کرده است. در این مطالعه به منظور برآورد اجزای (کو) واریانس، وراثت پذیری و همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی صفات تولیدمثلی و تولید شیر در گاوهای شیری هلشتاین ایران از مدل خطی استفاده گردید. صفات مورد بررسی در این مطالعه شامل : سن اولین تلقیح و سن اولین زایش، فاصله زایش، روزهای باز، فاصله زایش تا اولین تلقیح، فاصله اولین تا آخرین تلقیح، نرخ آبستنی، تعداد تلقیح به ازای هر آبستنی و تولید شیر بود. به منظور برآورد همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی بین تولید شیر و صفات تولیدمثلی در سطوح مختلف تولید شیر، گاوها بر اساس سطح تولید شیر به سه دسته کم تولید(کمتر از 7000کیلوگرم)، متوسط تولید ( بیشتر و مساوی 7000 کیلوگرم و کمتر از 9000 کیلو گرم) و پر تولید ( بیشتر و مساوی 9000 کیلو گرم) تقسیم شد. در این مطالعه اطلاعات مربوط به 159023 تلیسه طی سال های 1361 تا 1385 و اطلاعات 211551 رکورد مربوط به گاوهای ماده در دوره شیردهی اول طی سال های 1376 تا 1387 که توسط مرکز اصلاح نژاد کشور جمع آوری شده بود مورد استفاده قرار گرفت. پس از بررسی وشناسایی اثرات ثابت موثر بر صفات، فراسنجه های ژنتیکی از طریق آنالیز تک متغیره با بهره گیری از روش حداکثر درست نمایی محدود شده برآورد شد. همانطور که انتظار می رفت وراثت پذیری برآورد شده برای تمام صفات تولیدمثلی کمتر از 1/0 بود و همچنین وراثت پذیری برآورد شده برای تولید شیر 33/0 بود. همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی بالایی بین صفات تولیدمثلی برآورد شد که بیشترین همبستگی ژنتیکی روزهای باز و فاصله گوساله زایی (9/0) و فاصله زایش تا اولین تلقیح و نرخ آبستنی (91/0-) بود. کمترین همبستگی ژنتیکی مربوط به فاصله زایش تا اولین تلقیح و فاصله اولین تا آخرین تلقیح بود (025/0). همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی بین صفات تولیدمثلی و تولید شیر در سطوح مختلف نشان داد که در تمام صفات تولیدمثلی بجز فاصله زایش تا اولین تلقیح و فاصله اولین تا آخرین تلقیح ، همبستگی بین صفات تولید مثلی و تولید شیر در گاوهای کم تولید بیشتر است. روند فنوتیپی و ژنتیکی برآورد شده برای تولید شیر و صفات تولید مثلی نشان داد که انتخاب در جهت بهبود تولید شیر صورت گرفته است و صفات تولید مثلی غیر از فاصله زایش روند افزایشی داشته، در حالیکه روند فنوتیپی این صفات منفی بود که نشان می دهد بهبود عوامل محیطی برای کنترل آنها صورت گرفته است.